Trzeba jednak wiedzieć, żeby przed zastosowaniem ziół na ból żołądka upewnić się, że nie wchodzą one w niepożądane interakcje z zastosowanym leczeniem. Najpopularniejsze domowe sposoby na ból żołądka uwzględniają codzienne picie naparów z ziół takich jak dziurawiec, nagietek czy rumianek. Ból żołądka można także Zwykle rozpoznanie opiera się na wykonaniu badania ultrasonograficznego, które pozwala na dokładnym zobrazowaniu tkanek miękkich w obrębie mięśni łydki. Niekiedy sytuacja wymaga także przeprowadzenia badania MRI, czyli rezonansu magnetycznego. Leczenie zapalenia ścięgna Achillesa może trwać nawet 6 miesięcy. Zaledwie nieco ponad 10 lat temu przyjęło się także, że kobieta na sali porodowej ma prawo do pomocy położnej, pomagającej jej łagodzić ból porodowy m.in. do masaży, porodu w wannie itd. W rozporządzeniu ministra zdrowia dotyczącego standardów okołoporodowych zapisano także, że kobieta ma prawo także do farmakologicznego W naszym słowniku wyrazów bliskoznacznych języka polskiego dla słowa narzekanie znajduje się łącznie 168 synonimów. Synonimy te podzielone zostały na 14 różnych grup znaczeniowych. Synonimy te podzielone zostały na 14 różnych grup znaczeniowych. Learn the definition of 'uskarżanie się (np. na dolegliwości)'. Check out the pronunciation, synonyms and grammar. Browse the use examples 'uskarżanie się (np. na dolegliwości)' in the great Polish corpus. Słownik synonimów słowa smutek. W niniejszym słowniku wyrazów bliskoznacznych języka polskiego dla słowa smutek znajdują się łącznie 334 synonimy.Synonimy te podzielone zostały na 19 różnych grup znaczeniowych. Dobrym sposobem na migrenę bywa akupunktura. Zachęca się również chorych do odpowiedniej profilaktyki zdrowia: przestrzegania diety, dbałości o ruch. Z migreną potrafią również pracować niektórzy fizjoterapeuci. Są dowody na to, że po takiej współpracy maleje natężenie ataku. Ból staje się mniejszy, bardziej znośny. Poniżej znajdziesz poprawną odpowiedź na krzyżówkę uskarżanie się, użalanie się, żalenie się, jeśli potrzebujesz dodatkowej pomocy w zakończeniu krzyżówki, kontynuuj nawigację i wypróbuj naszą funkcję wyszukiwania. W niniejszym słowniku synonimów języka polskiego dla słowa zażalenie znajduje się łącznie 136 synonimów. Synonimy te zostały podzielone na 6 różnych grup znaczeniowych. Synonimy te zostały podzielone na 6 różnych grup znaczeniowych. Depresja - prezentacja.pdf to plik zawierający informacje na temat przyczyn, objawów i leczenia depresji. Jest to materiał przygotowany przez uczniów XLIII Liceum Ogólnokształcącego w Łodzi, które jest szkołą z bogatą ofertą edukacyjną i sportową. Zapraszamy do zapoznania się z prezentacją i odwiedzenia naszej strony internetowej. iRdqY. Osłabiony apetyt, czyli tzw. brak apetytu to częsta dolegliwość towarzysząca zwykłemu przeziębieniu i poważnym chorobom. Ośrodek głodu i sytości sterowany odgórnie przez mózg może nas zawodzić lub specjalnie obniżać apetyt pod wpływem stresu czy zaburzeń zmysłów smaku i powonienia. Brak apetytu martwi, ponieważ bez względu na posturę człowieka prowadzi do osłabienia, utraty masy ciała, a w skrajnych wypadkach wyniszcza ciało. Czy istnieją skuteczne leki i tabletki na brak apetytu bez recepty oraz dla kogo są one przeznaczone? Jak wspomóc chorego w walce z chorobą i wzmocnić jego apetyt? Przyczyny braku apetytu Istnieje bardzo wiele przyczyn dla których zmniejszamy ilość spożywanego jedzenia. Wszystko zaczyna się w podwzgórzu, czyli miejsca, z którego organizm otrzymuje i wysyła informacje o głodzie i sytości. Odczuwany głód to tak naprawdę odgórnie zaplanowana kwestia, a my albo się jej biernie poddajemy albo wykazujemy silną wolę i powstrzymujemy się od jedzenia. Sytuacja ta nie jest obca wszystkim, którzy dbają o sylwetkę i na przykład odmawiają sobie cukru, a zwiększają ilość spożywanego mięsa, które buduje tkankę mięśniową. Istnieją jednak takie momenty, w których nie jesteśmy w stanie odczytywać naszego głodu. Dzieje się tak, gdy jesteśmy osłabieni, zestresowani, o złym stanie zdrowia, przy katarze, gdy nie czujemy zapachu i smaku, zatruciach pokarmowych? Przyczyną mogą być także schorzenia o charakterze przewlekłym – niedobór kwasów żołądkowych, wrzody żołądka lub jelit, prowadzona chemioterapia, palenie papierosów, częste spożywanie alkoholu. Także zażywanie niektórych leków sprawia, że mamy obniżoną chęć na jedzenie. Działają tak przede wszystkim leki przeciwbólowe i te na przeziębienie. Dodatkowo jeśli nie dbamy o żołądek w trakcie prowadzonej terapii lekami istnieje duże prawdopodobieństwo osłabienia flory bakteryjnej jelit, a w konsekwencji nawet rozwoju grzybicy przewodu pokarmowego. Dlatego przy przyjmowaniu antybiotyków zaleca się równoczesne zażywanie probiotyków, np. Compliflora. Bardzo niebezpieczne są przedłużające się stany braku apetytu, ponieważ istnieje duże ryzyko niedowagi, niedoboru witamin i minerałów oraz pogłębiającego się stanu osłabienia. Jedynym wyjściem z tej sytuacji jest zmobilizowanie naszego apetytu, aby działał sprawniej i lepiej, od tego bowiem zależy nasze zdrowie. Syrop wzmagający apetyt Jak poprawić apetyt Istnieje wiele sposobów poprawiających apetyt, na przykład w chorobie lub gdy dziecko nie chce jeść, bo się buntuje. Sprawdzonym sposobem jest zmiana sposobu podawania posiłków. Przy braku apetytu nie należy zmuszać do jedzenia, a pozytywnie wpłynąć na chęć jedzenia. Bez pożywienia człowiek szybko się osłabia i powrót do zdrowia staje się z czasem niemożliwy. Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na ilość dań. Powinno ich być więcej, ale w mniejszych porcjach, np. 5 posiłków dziennie. Dobrze, by były urozmaicone – zawierały owoce, warzywa, mięso, kasze, ryż i przyprawy. Zrezygnujmy z ostrych papryczek chilli i czarnego pieprzu. Używajmy soli, bo wtedy potrawy zyskują na smaku. Przyprawy poprawiające apetyt to bazylia, oregano, majeranek, kminek, pietruszka, koper, lubczyk w wersji świeżej jak i suszonej. Na talerzu unikajmy cukru, który zmniejsza ochotę na mięso, za to nie bójmy się kwaśnych pomidorów, które wzmagają apetyt. Zarówno dzieciom jak i osobom chorym będą dobrze służyły dania gotowane. Smażone bardziej obciążają żołądek, gdyż są ciężkostrawne. Korzystajmy z chudego mięsa – kurczaka, indyka, królika. Dbajmy o to, by nawet w niewielkich porcjach przemycać tłuszcze, tj. masło, oliwę z oliwek, np. polewając nimi warzywa. Do posiłku można podawać herbaty i mieszanki ziołowe na poprawę apetytu, np. Fix Mięta. Gdy to nie pomaga, należy wprowadzić do diety Nutridrinki czyli odżywcze płyny zastępujące posiłki. Zawierają niezbędne dla organizmu składniki, są wysokokaloryczne, a objętościowo przypominają mały jogurt. Ich spożycie będzie mniej obciążające dla chorego, który nie jest w stanie zjeść standardowego posiłku. Leki poprawiające apetyt Skuteczne leki i tabletki na brak apetytu bez recepty są przeznaczone dla osób dorosłych jak i dzieci. Zależnie od stopnia nasilenia problemu będą one zawierały odpowiednie kompozycje poprawiające funkcjonowanie przewodu pokarmowego (Rapab), pobudzające trawienie (Gastrosan) i wydzielanie soków żołądkowych (Iberogast). W przypadku dzieci niejedzenie i uskarżanie się na bóle brzucha może być objawem nietolerancji pokarmowej i podawaniem leków niewiele wskóramy. Jeśli mamy do czynienia z typowym niejadkiem, które od obiadu woli słodycze i słone przekąski podajmy mu syrop Apetizer lub naturalny olej z czarnego kminku podawany po łyżeczce. Składniki działające na nasz apetyt to przede wszystkim: mięta pieprzowa (polecane herbatki miętowe), imbir, oraz witaminy: A, z grupy B oraz cynk. Znajdziemy je w mięsie, rybach, roślinach strączkowych, przetworach mlecznych, drożdżach i orzechach. Możemy je przyjmować w postaci suplementów diety, wystarczą te zawierające kompleksowy skład: Falvit, Centrum. Podawanie leków i preparatów witaminowych powinno iść w parze z urozmaiconą aktywnością w dzień, odpoczynkiem w nocy i zróżnicowaną dietą. Tylko takie połączenie będzie w stanie poprawić nasz apetyt i w efekcie wzmocnić organizm. W naszym życiu codziennym wielokrotnie spotykamy się z sytuacjami, stanowiącymi dla nas zagrożenie. Czasami zdarzają się wypadki, które powodują u nas starty materialne, ale niestety zdarzają się i takie, które stanowią bezpośrednie zagrożenie dla naszego zdrowia a nawet życia. W naszym życiu codziennym wielokrotnie spotykamy się z sytuacjami, stanowiącymi dla nas zagrożenie. Czasami zdarzają się wypadki, które powodują u nas starty materialne, ale niestety zdarzają się i takie, które stanowią bezpośrednie zagrożenie dla naszego zdrowia a nawet życia. Nagły stan zagrożenia życia pojawia się niespodziewanie i wymaga natychmiastowej reakcji by jego skutki nie były tragiczne. Bardzo ważna jest właściwa ocena sytuacji oraz wiedza, na temat tego co robić, jak postąpić oraz jak pomóc. Czym jest zawał serca? Jednym ze nagłych stanów zagrożenia życia jest zawał serca, rozumiany jako uszkodzenie mięśnia sercowego, będącego efektem jego niedotlenienia. Sytuacja taka może mieć miejsce, kiedy skrzep lub blaszka miażdżycowa, zablokuje przepływ krwi do jakiejś części serca, bądź też nastąpił gwałtowny jego skurcz, wywołany silnym stresem, nadmiernym wysiłkiem czy też chorobą wieńcową. Kto jest zagrożony zawałem? Zawał serca jest najcięższą odmianą choroby miażdżycowej czy też wieńcowej, która polega na pogrubieniu ścian tętnic, co powoduje zmniejszenie ich światła i utrudnienie przepływu krwi. Chorobą wieńcową zagrożone są osoby, które poddane są czynnikom ryzyka, wśród których wymienia się nadciśnienie tętnicze, palenie papierosów, podwyższony poziom cholesterolu we krwi, w wykonanych badaniach, niewielka aktywność fizyczna lub jej całkowity brak a także przypadłości takie jak otyłość czy schorzenia, takie jak cukrzyca. Ponadto, dużą rolę w wystąpieniu czynników ryzyka, mają predyspozycje genetyczne. Można również wskazać aa pewną prawidłowość odnośnie wieku, w jakim pojawić się może zagrożenie chorobą wieńcową. Im jesteśmy starsi, tym bardziej jesteśmy narażeni na pojawienie się choroby wieńcowej. Podobnie ma się sytuacja z płcią, gdyż jak wynika z obserwacji, zawały serca występują u obu płci, jednak grupę mężczyzn w określonym wieku, porównać można z grupą kobiet, aż o 10 lat starszą. Wnioskiem tego, do okresu menopauzy u kobiet, zagrożenie wystąpieniem choroby wieńcowej oraz zawału serca jest znacznie mniejsze. Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, że bardzo duże znaczenie ma styl życia, gdyż to właśnie nasze codzienne nawyki mogą nas doprowadzić do zawału, lub tez przed nim uchronić. Przyczyny zawału serca Wśród głównych przyczyn zawały serca, wymienia się miażdżycę oraz wysoki poziom cholesterolu we krwi, palenie tytoniu, siedzący oraz stresujący tryb życia, nadciśnienie tętnicze, chorobę wieńcową. Innymi przyczynami, wywołującymi zawał serca mogą być skrzepy, które tamują swobodny przepływ krwi w naczyniu wieńcowym, nagły skurcz naczynia wieńcowego, spowodowany na przykład stresem czy zdenerwowaniem, duży wysiłek fizyczny jak również predyspozycje genetyczne. Jak rozpoznać zawał serca? Do głównych objawów, jakie mogą sugerować, że mamy do czynienia z zawałem, należy zaliczyć uskarżanie się na ból za mostkiem. Osoba, która zgłasza taki ból i mówi o pieczeniu i rozpieraniu, powinna uzyskać jak najszybszą pomoc medyczną. Ból o którym mowa, promieniuje w kierunku szyi, okolicy żuchwowej, międzyłopatkowej, lewego podżebra, barku i ramienia, z łokciem włącznie. Tak rozległy ból jest wynikiem bardzo bogatego unerwienia naszego mięśnia sercowego. Ma on najczęściej charakter piekący i nasila się przy wysiłku. Co więcej, powoduje on potęgowanie uczucia lęku, niepokoju i strachu. Jeśli ból się utrzymuje dłużej niż 20 sekund i nie ma poprawy nawet po przyjęciu nitrogliceryny, konieczne jest wezwanie pomocy medycznej, gdyż w tej sytuacji mamy do czynienia z zawałem mięśnia sercowego. Innymi objawami zawału są bladość na twarzy, uczcie strachu i lęku, oblanie zimnymi potami, czasami mogą również pojawić się dolegliwości ze strony żołądka i jelit, można również zauważyć trudności w oddychaniu oraz nierównomierną pracę serca. Efektem tego typu objawów, niestety może być zatrzymanie akcji serca, stąd konieczne jest udzielenie pierwszej pomocy osobie, która uskarża się na tego typu dolegliwości. Udzielnie pierwszej pomocy Przy zgłaszaniu pierwszych objawów lub naszej obserwacji i stwierdzeniu niepokojących stanów, należy przede wszystkim zakazać wszelkiego rodzaju wysiłku fizycznego. Istotne jest ułożenie i pozycja chorego, która powinna być półsiedząca oraz zapewniająca stabilne oparcie pleców. W tym kontekście ważna jest również wygoda i komfort pacjenta, gdyż zgłaszanie przez niego dyskomfortu, naprowadzi nas na pozycję, która dla poszkodowanego jest najlepsza. Należy mieć pod kontrolą czynności życiowe osoby poszkodowanej, sprawdzając jej świadomość, oddech oraz tętno. Jeżeli pacjent ma problemy sercowe i posiada przy sobie leki, na przykład nitroglicerynę, należy umożliwić mu ich przyjęcie, oraz zapewnić bezpieczeństwo podczas ich przyjmowania. Dotyczy to przede wszystkim stanu świadomości poszkodowanego, gdyż mowa tu o stanie zachowania przytomności, co jest konieczne, by można było bezpiecznie zażyć lek. Jeśli poszkodowany jest nieprzytomny, nie należy podawać mu żadnych leków, nawet jeśli ma je przy sobie. Kolejnym aspektem jest zapewnienia ogólnego komfortu pacjentowi, jak również zabezpieczenie go przed nadmierną utratą ciepła. Należy również pamiętać o wezwaniu pomocy medycznej. Jeśli dojdzie jednak do sytuacji, w której poszkodowany utraci czynności życiowe, należy niezwłocznie podjąć czynności reanimacyjne, czyli resuscytację krążeniowo- oddechową. Zawał a obrzęk płuc Jeśli otrzymujemy od kogoś niepokojące sygnały, mogące świadczyć o tym, że przechodzi on zawał serca, należy zwrócić uwagę na tempo nasilania się duszności. Jeśli duszność pogłębia się bardzo szybko, wystąpi kaszel, oddech stanie się rzężący, pojawią się objawy sinicy skóry zarówno rąk jak i nóg oraz u samej osoby poszkodowanej pojawi się silny niepokój, najpewniej doszło u niego do obrzęku płuc towarzyszącemu zawałowi serca. Należy wówczas ułożyć daną osobę w wygodnej dla niego pozycji, choć poszkodowani sami zazwyczaj ją przyjmują, opuszczając nogi w dół, co sprzyja zmniejszeniu ilości krwi jaka dostaje się z obwodu do płuc oraz zadbać o dobrą wentylację miejsca, gdzie aktualnie dana osoba przebywa. Ponadto nie zapominamy o stałej kontroli czynności życiowych, do przyjazdu specjalistycznej pomocy medycznej. W perspektywie przyszłości Zawał serca, jest zdarzeniem, które niesie za sobą odległe konsekwencje. Po kilku tygodniach od zawału, obumarłe komórki serca zastępowane są przez komórki tkanki łącznej, co skutkuje powstaniem blizny. Jest to obszar serca, który nie poddaje się skurczom, a co za tym idzie, serce jest osłabione i nie działa wystarczające sprawnie. Istnieje więc ryzyko pojawienia się objawów niewydolności krążenia w postaci duszności, obrzęków kończyn jak również zmniejszona tolerancja na wysiłek fizyczny. Zdrowe zakupy Uzależnienie – definicja Według Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób, Urazów i Przyczyn Zgonów (ICD) zespół uzależnienia to zbiór zjawisk fizjologicznych, behawioralnych i poznawczych, w którym używanie danej substancji lub klasy substancji przyjmuje dla danej osoby o wiele wyższy priorytet niż inne zachowania, które kiedyś miały większą wartość. Główną cechą zespołu uzależnienia jest pragnienie (często silne, czasem przytłaczające) sięgnęcia po substancje psychoaktywne (przepisane przez lekarza lub nie), alkohol lub tytoń2. Jak podaje American Psychiatric Association, uzależnienie to złożony stan, choroba mózgu, która przejawia się kompulsywnym stosowaniem danej substancji mimo szkodliwych konsekwencji. Osoby uzależnione skupiają się na używaniu tej substancji, takiej jak alkohol czy narkotyk, do tego stopnia, że to przejmuje ich życie. Piją alkohol lub biorą narkotyk nawet wtedy, gdy wiedzą, że spowoduje to problemy3. Rodzaje uzależnień Ogólnie rzecz biorąc uzależnienia możemy podzielić na nałogi przebiegające na płaszczyźnie zarówno fizycznej, jak i psychicznej, oraz na nałogi mające wyłącznie aspekt psychiczny. Samo uzależnienie fizyczne (fizjologiczne) polega na zwiększonej tolerancji organizmu na daną substancję w wyniku jej stosowania (potrzebna jest coraz większa dawka by osiągnąć oczekiwany efekt) i na występowaniu zespołu odstawiennego (abstynencyjnego) podczas zmniejszania dawki lub prób nagłego odstawienia substancji. Takie fizyczne uzależnienie może pojawić się w przypadku stosowania wielu leków, nawet jeśli przyjmujemy je zgodnie z zaleceniami lekarza4. Zespół odstawienny nie jest subiektywnym odczuciem osoby uzaleźnionej, ale daje obiektywnie mierzalne objawy: – spadek ciśnienia tętniczego, – zwolnienie czynności serca, – obniżenie poziomu kortyzolu, – obniżenie poziomu adrenaliny, – obniżenie poziomu dopaminy5. Uzależnienie psychiczne także jest szkodliwe – ma biologiczne podłoże w mózgu i prowadzi do spustoszeń w psychice, które nawet po zatrzymaniu szkodliwych zachowań nie cofają się samoistnie lub cofają bardzo powoli. Różni się od fizjologicznego tym, że nie dochodzi przy nim do zatrucia organizmu6. W zespole uzależnienia, zwłaszcza od jakiejś substancji, zwykle najpierw dochodzi do uzależnienia psychicznego, a potem do fizycznego. Do uzależnień psychiczno-fizycznych zaliczamy: a) uzależnienie od alkoholu (alkoholizm, choroba alkoholowa) – najczęściej występujący rodzaj uzależnienia; alkohol jest substancją o działaniu depresyjnym, czyli wpływającą na układ nerwowy uspokajająco, relaksująco, usypiająco, przeciwlękowo i spowalniająco; szacuje się, że uzależnienie od alkoholu skraca życie o 16 lat, ponieważ: – alkohol powoduje wiele chorób ( udar mózgu, zaburzenia krzepliwości krwi, zanik robaka móżdżku, zaburzenia czucia, stłuszczenie, a następnie marskość wątroby, chorobę wrzodową, zapalenie trzustki, cukrzycę, kardiomiopatię rozstrzeniową, zaburzenia rytmu serca, zaburzenia hormonalne, osteopenię, nadciśnienie tętnicze, otyłość centralną, kamicę nerkową, zaburzenia gojenia się ran, niedokrwistość, małopłytkowość, obniżoną odporność, nowotwory: wątroby, przełyku, trzustki, języka, krtani, gardła, piersi, jelita grubego i odbytnicy), zmnieniając przy tym ich obraz, co nastręcza trudności z postawieniem diagnozy; – alkoholicy późno podejmują leczenie chorób somatycznych, leczą się niesystematycznie; – alkohol zmniejsza skuteczność leczenia; – alkohol zwiększa wypadkowość; – alkohol zwiększa ryzyko podjęcia próby samobójczej (3-9 razy); – zdarzają się śmiertelne zatrucia alkoholem7; b) uzależnienie od papierosów (nikotyny) – także bardzo częste uzależnienie; nikotyna pobudza organizm i podwyższa ciśnienie tętnicze; z czasem konieczne są coraz większe dawki nikotyny dla osiągnięcia tego samego poziomu pobudzenia; oprócz uzależnienia, palenie tytoniu niesie ze sobą ryzyko choroby sercowo-naczyniowej, nowotworu złośliwego, chorób układu oddechowego, niepłodności i zaburzeń w przebiegu ciąży8; obniża także wiek menopauzy u kobiet; c) uzależnienie od substancji lotnych (wąchanie rozpuszczalników, kleju) – wytworzenie się uzależnienia fizycznego zdarza się zwłaszcza w przypadku wdychania toluenu; środki te są bardzo niebezpieczne, ponieważ nie tylko uzależniają (zwłaszcza psychicznie), ale także powodują uszkodzenia różnych organów organizmu: wąroby, nerek, szpiku kostnego i mózgu (zaburzenia pamięci, intelektu i chodu); dojść może także do opuchnięcia gardła lub zaburzeń rytmu serca, włącznie z zatrzymaniem; zdarzają się przypadki uduszenia, spalenia lub śmierci w wyniku wypadku spowodowanego wąchaniem substancji lotnych9; d) uzależnienie od opioidów (opiatów), takich jak: – heroina – najsilniej uzależniający narkotyk; do uzależnienia do chodzi bardzo szybko; bardzo łatwo można ją przedawkować; przedawkowanie powoduje zwolnioną akcję serca, sinicę, krańcową senność, wiotczenie mięśni szkieletowych i spowolnienie oddechu aż do jego zaniku i zgonu; stosowaniu heroiny towarzyszy ryzyko zarażenia się chorobą zakaźną przenoszoną przez krew (WZW typu C, HIV)10; – inne opioidy to morfina, opium, kodeina, oksykodon; e) uzależnienie od środków uspokajających, nasennych i przeciwlękowych, np.: – barbituranów (leki nasenne) – szybko wywołują tolerancję organizmu, potrzebne są więc coraz większe dawki, przez co różnica między dawką terapeutyczną a dawką śmiertelną staje się niebezpiecznie mała; przedawkowanie może spowodować zapaść oddechową, śpiączkę i śmierć; długotrwałe stosowanie może wywoływać zaburzenia neurologiczne i psychiczne, a nawet zespół otępienny; barbiturany mogą powodować zapalenia oskrzeli i płuc11; – benzodiazepin (leki uspokajające, np. relanium) – o wiele bezpieczniejsze od barbituranów, ale także uzależniające; śmiertelne przedawkowanie zdarza się bardzo rzadko (zatrzymanie oddechu i akcji serca); ryzyko przedawkowania rośnie przy jednoczesnym stosowaniu innego depresanta (np. alkoholu)12. Niektóre substancje powodują uzależnienie psychiczne bez fizycznego (lub brak jest dowodów na występowanie fizycznego uzależnienia przy stosowaniu tych substancji). Mimo to mogą one być bardzo niebezpieczne także ze względu na ich fizyczny wpływ na organizm. Należą do nich: a) stymulanty (środki pobudzające), takie jak: – kokaina - może prowadzić do wyniszczenia psychicznego i fizycznego, uszkodzenia i martwicy przegrody nosowej, psychozy pokokainowej, paranoi na tle pasożytniczym (formikacja), anhedonii (utraty zdolności odczuwania przyjemności), a w przypadku kobiet w ciąży – śmierci płodu; zdarzają się zgody z powodu przedawkowania13; – amfetamina – zaburza zdolności intelektualne w zadaniach złożonych, zmniejsza potencję, może prowadzić do ogólnego wyniszczenia organizmu, anhedonii, psychozy majaczeniowo-urojeniowej, depresji, udaru mózgu; nieodwracalnie uszkadza niektóre neurony dopaminowe; przedawkowanie powoduje tachykardię, bóle w klatce piersiowej, nadciśnienie tętnicze, a nawet zagrażającą życiu zapaść14; – ecstasy – powoduje długiego kaca (do 48 h), szczękościsk, podnosi ciśnienie krwi i przyspiesza tętno, powoduje migotanie komór serca; może wywoływać stany depresyjne, urojenia i psychozy; długotrwałe stosowanie zaburza procesy zapamiętywania (zmniejsza objętość hipokampu); ecstasy podnosi ciepłotę ciała, często niezauważalną dla osoby będącej pod jej wpływem, co może prowadzić do odwodnienia, które może wywołać spadek ciśnienia krwi, utratę świadomości, uszkodzenie organów wewnętrznych, a nawet zgon; zbyt intensywne uzupełnianie płynów z kolei może doprowadzić do śpiączki i także śmierci15; – mefedron – może wywoływać epizody psychotyczne, prowadzące do trwałych zaburzeń psychiatrycznych; sprzyja ryzykownym zachowaniom seksualnym; przedawkowanie powoduje przyspieszenie rytmu serca, palpitację, lęk, paranoję, depresję, napady padaczkowe, trudności w oddychaniu; może powodować udar lub hiponatremię (spadek poziomu sodu), w wyniku której może dojść do obrzęku mózgu i zgonu16; b) środki halucynogenne (w tym LSD, fencyklidyna, grzyby halucynogenne, rośliny halucynogenne); przypadki uzależnienia tymi substancjami zdarzają się bardzo rzadko, niemniej jednak są to środki bardzo niebezpieczne przede wszystkim ze względu na wywoływany przez nie stan psychiczny – panikę i spowodowane nią niebezpieczne zachowania, a także poważne zmiany psychotyczne, mogące prowadzić do trwałych zaburzeń psychiatrycznych17; c) konopie: – marihuana – może powodować zespół amotywacyjny (brak energii, apatię); osłabia pamięć krótkotrwałą i operacyjną; może zaostrzać zaburzenia psychiczne lub przyspieszać ich wystąpienie u osób ze skłonnościami do nich; regularne palenie marihuany zaburza funkcjonowanie dużych dróg oddechowych; co ciekawe, w przypadku marihuany występuje często zjawisko odwrotnej tolerancji – oczekiwane efekty uzyskuje się z czasem przy pomocy mniejszych dawek niż wcześniej18; – syntetyczne kannabinoidy – imitują działanie zawartego w konopiach psychoaktywnego THC; o ile marihuana zawiera także substancje o działaniu odwrotnym do THC, co niejako chroni przed groźnymi skutkami stosowania tego związku, to w kannabinoidach syntetycznych tej ochrony już nie ma; przedawkowanie powoduje utratę kontaktu z otoczeniem, co stwarza ryzyko różnego rodzaju niebezpiecznych wypadków; zbyt duże dawki mogą powodować strach, ataki paniki, zachowania agresywne i autoagresywne, a nawet zgon; stosowanie kannabinoidów syntetycznych może zwiększać ryzyko zaburzeń układu krążenia (podnoszą ciśnienie krwi), zaburzeń pracy serca, powodować bóle w klatce piersiowej, a nawet zawał; kannabinoidy mogą wywoływać drgawki, a niektóre ich metabolity mogą działać rakotwórczo19. Oprócz uzależnienia od substancji istnieją także uzależnienia od czynności uznawanej za nagradzającą. Są one nazywane uzależnieniami behawioralnymi (czynnościowymi). Czynność taka początkowo sprawia przyjemność, ale później staje się przymusowa i wywiera negatywny wpływ na codzienne życie i jego aspekty takie jak praca, związek, zdrowie czy stan konta. Do uzależnień behawioralnych zalicza się – uzależnienie od zakupów (zakupoholizm) – zakupy mogą uzależniać, ponieważ po dokonaniu zakupu wydziela się w naszym organizmie większa ilość dopaminy, która wywołuje odczucie przyjemności i łagodzi ewentualne napięcie; w zakupoholizmie występuje zjawisko tolerancji, czyli w tym wypadku coraz większa ilość wydawanych pieniędzy i czasu przeznaczanego na zakupy, oraz abstynencji, czyli złe samopoczucie w sytuacji niemożności kupienia danych przedmiotów; głównym celem zakupów staje isę uśmierzenie nieprzyjemnych odczuć20; – uzależnienie od pracy (pracoholizm) – motywuje do destrukcyjnych zachowań, takich jak nałogowe regulowanie uczuć, tworzenie iluzji zniekształcających rzeczywistość i budowanie wizerunku na nadmiernym zaangażowaniu w pracę; pracoholizm niszczy więzi z bliskimi; pracoholik wszystkie swoje najważniejsze potrzeby (takie jak ambicja, poczucie władzy, kontroli, rywalizacja, sukces i prestiż) zaspokaja w miejscu pracy; to uzależnienie prowadzi do poczucia osamotnienia, braku kontaktu z własnymi emocjami (są albo tłumione, albo pokrywane złością), konfliktów, a także problemów zdrowotnych21; – uzależnienie od seksu (seksoholizm) – jak Bohdan Woronowicz, „seksoholizm to stan psychiczny charakteryzujący się przede wszystkim stałym, wewnętrznym przymusem (silną potrzebą) realizowania w warunkach realnych bądź wirtualnych, z przedmiotami lub osobami, czynności/zachowań o charakterze erotycznym lub seksualnym”; do czynności tych należą kontakty fizyczne, oglądanie pornografii, masturbacja, cyberseks, fantazjowanie na tematy erotyczne; do uzależnienia dochodzi po wielokrotnym powtarzaniu tych czynności, mimo szkodliwych następstw; czynności te są przedkładane wtedy ponad inne zajęcia i zachowania, a próby kontrolowania lub zaprzestania ich są nieudane; w seksoholizmie występuje poczucie fizycznego przymusu znalezienia zaspokojenia, nawet jeśli sprawia ono ból, z jednoczesnym brakiem odczuwania prawdziwego pożądania i ochoty na seks22; – uzależnienie od internetu (siecioholizm) – według badań ok. 4-8% regularnych użytkowników internetu jest od niego uzależnionych; uzależnienie to rozpoznaje się przede wszystkim wtedy, gdy korzystanie z internetu niekorzystnie wpływa na życie danej osoby (wywołuje pogorszenie relacji z bliskimi, problemy w szkole lub w pracy, itp.) 23; – uzależnienie od hazardu – częste, powtarzające się uprawianie hazardu, który zaczyna kontrolować życie chorego i prowadzi do zaniedbania jego społecznych, zawodowych i rodzinnych zobowiązań; główne czynniki, jakie mogą prowadzić do powstania tego uzależnienia, to głębokie zaburzenie poczucia własnej wartości, zaburzenia relacji z innymi i niekontrolowane stany pobudzenia wywoływane grą; ostatecznie gra staje się dla hazardzisty najważniejsza, na czym cierpi jego zdrowie fizyczne i relacje z otoczeniem; uzależnieniu towarzyszą zaburzenia logicznego myślenia związane z graniem, np. przy przewidywaniu wygranej; problemy z hazardem ma 2-3% społeczeństwa24; – uzależnienie od opalania (tanoreksja) – polega na obsesyjnej chęci nadania skórze ciemniejszego odcienia; o wiele częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn; może prowadzić do powstania nowotworu skóry25; – uzależnienie od ćwiczeń fizycznych – choć ćwiczenia fizyczne ogólnie rzecz biorąc są zdrowe, to od nich także można się uzależnić; o uzależnieniu tym mówimy wtedy, gdy osoba ćwicząca ma objawy odstawienia przy braku ćwiczeń (nerwowość, rozdrażnienie, lęk), występuje u niej potrzeba coraz częstszego lub dłuższego wykonywania ćwiczeń lub ćwiczy mimo negatywnych konsekwencji (np. pomimo kontuzji); szacuje się, że na to uzależnienie cierpi ok. 5% ogólnej populacji, 7% studentów kierunków sportowych i od 2 do 30% osób regularnie ćwiczących26; – uzależnienie od jedzenia (jedzenioholizm) – jest to zaburzenie odżywiania, w którym spożywa się zbyt duże ilości pokarmu w niekontrolowany sposób, bez odczuwania głodu fizycznego; jedzenie ma na celu zagłuszenie problemów i trudnych emocji; osoba uzależniona sięga po jedzenie nie tylko wtedy, kiedy jest głodna, ale także przy podwyższonym napięciu emocjonalnym, lęku, niepokoju lub innych silnych uczuciach; zaniedbywane są inne źródła przyjemności; przejedzenie powoduje negatywne skutki zdrowotne27; – uzależnienie od zdrowego odżywiania się (ortoreksja) – nadmierna koncentracja na zdrowych sposobach odżywiania; spędzanie czasu głównie na obmyślaniu i przygotowywaniu zdrowych posiłków kosztem innych czynności; unikanie spotkań towarzyskich, by nie być narażonym na „niezdrowe” jedzenie; może prowadzić do wielu chorób z powodu niedożywienia organizmu (braku niezbędnych składników odżywczych); leczy się głównie przy pomocy racjonalnej diety ułożonej przez lekarza lub dietetyka (dla wyrównania niedoborów); jeśli chory nie akceptuje takiej diety, konieczna jest także psychoterapia28. Uzależnienie – objawy Uzależnienie charakteryzuje się przede wszystkim: – poczuciem przymusu, – brakiem kontroli nad zachowaniem, – potrzebą coraz silniejszych doznań (zjawisko tolerancji), – zaniedbywaniem obowiązków, – ograniczeniem innych przyjemności,– kontynuowaniem zachowania mimo jego szkodliwości. Ponadto w przypadku uzależnień od substancji możemy zaobserwować u chorego objawy: a) fizyczne: – zaczerwienione lub szkliste oczy, – rozszerzone źrenice, – nagłe zmiany wagi, – problemy ze snem lub zbyt długie spanie, – niezadbany, niechlujny wygląd, – słaba koordynacja ruchowa, – zmnieniony zapach ciała, b) psychologiczne: – zwiększona drażliwość lub agresywność, – zmiany nastawienia/osobowości, – senność, – depresja, – nagłe zmiany w kręgu znajomych, – dramatyczne zmiany zwyczajów i/lub priorytetów, – podjęcie działalności przestępczej29. Przy uzależnieniach behawioralnych najważniejsze symptomy to: – spędzanie większości czasu na wykonywaniu danej czynności, myśleniu o niej, organizowaniu jej wykonywania lub dochodzeniu do siebie po jej wykonywaniu; – korzystanie z danej czynności jako głównego sposobu radzenia sobie z emocjami i by „poczuć się normalnie”, – kontynuowanie czynności mimo fizycznych i/lub psychicznych szkód, – doświadczanie problemów z porzuceniem czynności mimo postanowienia, by z nią skończyć, – zaniedbywanie obowiązków pracowniczych, szkolnych lub rodzinnych, by częściej wykonywać daną czynność, – doświadczanie objawów zespołu abstynencyjnego (np. depresja, rozdrażnienie) podczas prób zaprzestania czynności, – minimalizowanie lub ukrywanie rozmiarów problemu30. Najczęstszym uzależnieniem w Polsce jest choroba alkoholowa. Główne objawy alkoholizmu to: – wewnętrzny przymus wypicia; – utrata kontroli nad piciem; – zwiększenie tolerancji na alkohol (picie coraz większych ilości alkoholu by osiągnąć stan nietrzeźwości); – zmniejszona tolerancja na alkohol – w późniejszej fazie ten sam efekt nietrzeźwości osiąga się przy mniejszych ilościach alkoholu; – koncentracja życia wokół alkoholu; – problemy z pamięcią i świadomością („urwany film”); – udowadnianie kontroli nad piciem (okresowe abstynencje); – alkoholowy zespół abstynencyjny po odstawieniu alkoholu – drżenie mięśni, niepokój, drażliwość, nudności, wymioty, nadpotliwość, biegunka, zaburzenia świadomości, majaczenia31. Uzależnienia u dzieci Dzieci i młodzież także są narażone na różnego rodzaju uzależnienia. Według raportu Fundacji CBOS i Krajowego Biura Przeciwdziałania Narkomanii z roku 2016 główne zagrożenia odnotowane w grupie wiekowej 18-19 latków to: a) palenie papierosów – pali regularnie ok. 21% badanych (odsetek ten spada od roku 2003); b) picie alkoholu – przynajmniej raz w ciągu miesiąca przed badaniem piwo piło aż 72% badanych, wódkę lub inne mocne alkohole – 63%, a wino – 41%; w ciągu miesiąca przed badaniem przynajmniej raz upiło się 44% uczniów, a 8% upiło się co najmniej trzy razy; c) narkotyki – 17% badanych przyznało się do przynajmniej jednorazowego użycia narkotyku w ciągu roku przed badaniem; najczęściej stosowanymi narkotykami były marihuana lub haszysz, następnie leki uspokajające lub nasenne nie przepisane przez lekarza; spada liczba osób sięgających po dopalacze: w 2016 roku tylko 1% osób przyznał się do użycia dopalacza w ciagu ostatniego miesiąca, a 2% - w ciągu ostatniego roku; d) internet – według badania nadużywanie internetu powoduje problemy u 20% badanych, a u 4% obserwuje się cechy uzależnienia od internetu; uzależnienie to występuje przede wszystkim u osób spędzających w internecie więcej niż sześć godzin dziennie; e) hazard – rośnie zainteresowanie hazardem wśród młodzieży; w roku 2016 w grach liczbowych innych niż Lotto brało udział 20% badanych (przy czym więcej chłopców niż dziewcząt); w grupie wysokiego ryzyka uzależnienia znajduje się 6% badanych[32]. Bez względu na rodzaj uzależnienia, rodzice powinni zwracać uwagę na niepokojące sygnały ze strony dziecka, takie jak: – zapach alkoholu lub tytoniu w oddechu lub na skórze dziecka; – zmiana zachowania, większa kłótliwość lub nawet skłonność do fizycznej agresji; – spędzanie ponad 20 godzin w tygodniu w internecie lub na grach komputerowych; – zaczerwienione oczy, częste uskarżanie się na kłopoty ze zdrowiem (bóle grypopodobne, problemy z żołądkiem); – nadmierne zmęczenie; – utrata zainteresowania szkołą; – gorsze oceny; – opuszczanie lekcji; – nowi przyjaciele (nie interesujący się rodziną ani zajęciami szkolnymi dziecka); – szmatki lub kawałki papieru nasiąknięte chemikaliami; – farba lub inne plamy na ubraniu, dłoniach lub twarzy; – poczucie samotności; – depresja; – szkodliwe lub ryzykowne zachowania (np. niszczenie przedmiotów, wandalizm, kradzieże); – zadawanie sobie ran; – zachowania kompulsywne; – zaburzenia odżywiania[33]. Leczenie uzależnień Celem leczenia jest zaprzestanie przez pacjenta stosowania danej substancji lub wykonywania danej czynności (lub wykonywanie jej w sposób o wiele mniej intensywny, nie dający szkodliwych efektów). Formy leczenia objemują: a) detoks – proces usunięcia szkodliwej substancji z organizmu; najlepiej, aby przebiegał pod kontrolą lekarza czuwającego nad bezpieczeństwem pacjenta; w razie potrzeby lekarz może podać choremu leki łagodzące objawy; detoks przeważnie trwa od kilku godzin do kilku dni; b) leczenie substytucyjne – stosowane w przypadku osób uzależnionych od opioidów; osobom tym bardzo trudno zachować długoterminową abstynencję, dlatego oferuje się im zamianę nielegalnych opioidów na środki legalne, przepisywane przez lekarza, i z wielu względów o wiele bezpieczniejsze, takie jak metadon (pełny agonista receptorów opioidowych) lub buprenorfina (częściowy agonista receptorów opioidowych); leczenie substytucyjne poprawia fizyczną i psychiczną kondycję pacjenta, a także dobrze wpływa na jego funkcjonowanie społeczne[34];c) reprogramming – uczenie pacjenta nowych, korzystnych zachowań;d) psychoterapia indywidualna;e) psychoterapia grupowa;f) psychoedukacja;g) trening umiejętności;h) terapia skoncentrowana na rozwiązaniach. Terapia może przebiegać w placówce zamkniętej, na oddziale dziennym lub ambulatoryjnie, w poradni leczenia uzależnień. Wybierając placówkę, upewnijmy się, czy leczy ona daną formę uzależnienia. Na leczenie w warunkach stacjonarnych wymagane jest skierowanie (od lekarza rodzinnego lub psychiatry). Do poradni leczenia uzależnień możemy się zgłosić bez skierowania[35]. Z powodu uzależnienia cierpi nie tylko osoba chora, ale także jej bliscy. Dlatego często warto, by terapię przeszedł także współmałżonek lub partner osoby uzależnionej (terapia dla współuzależnionych – często to od niej zaczyna się proces zdrowienia rodziny) lub cała rodzina (terapia rodzinna). Również dzieci osób uzależnionych mogą przejść leczenie, chociażby już jako osoby dorosłe – istnieją np. różne formy terapii dorosłych dzieci alkoholików. Bibliografia asked-questions/there-difference-between-physical-dependence o [22] [23] [24] [25] [26] [27] [28] [29] [30] [31] [32] [33] [34] [35] uzalezniony-moze-wziac